DePin là gì? Liệu DePin có là xu thế mới của thị trường Crypto 2023

DePin là gì? 1 khái niệm mới xuất hiện ở Việt Nam vào 2023, liệu đây có là xu thế của thị trường Crypto nửa cuối 2023 hay không? Cùng Công Nghệ AZ tìm hiểu chi tiết thông tin về DePin nhé.

Giải mã DEPIN là gì?

DePIN (viết tắt của “Decentralized Physical Infrastructure Networks”) là tên mới cho các mạng blockchain sử dụng token để khuyến khích cộng đồng xây dựng các mạng hạ tầng vật lý/dApp (như sạc, viễn thông v.v.) từ đầu. Ngành này đã tồn tại từ nhiều năm qua, nhưng sự thống nhất về tên gọi đã khơi dậy sự hiểu biết chung rằng đây là thời điểm Web3 tỏa sáng – trong thế giới thực.

DePIN (được biết đến là Token Incentivized Physical Infrastructure Networks (TIPIN), Proof of Physical Work (PoPW), or EdgeFi) là một bước quan trọng cho các công nghệ dựa trên tiền điện tử để kết nối không gian kỹ thuật số và vật lý. Một số cho rằng nó có tiềm năng làm cho tiền điện tử trở thành tài nguyên quan trọng vượt ra ngoài các ứng dụng tài chính và giao dịch trong những năm đầu—cuối cùng thúc đẩy sự phát triển của Web3.

Ở cốt lõi của các dự án DePIN là nỗ lực tạo ra các công nghệ dân chủ để cạnh tranh hoặc thay thế các ưu đãi kỹ thuật tập trung. Những người cung cấp phần cứng cần thiết, và do đó hình thành mạng lưới, đóng góp cho việc tiếp nhận và phi tập trung của dịch vụ và thường được thưởng bằng tiền điện tử vì dịch vụ của họ.

Ví dụ nổi tiếng sớm nhất về DePIN là Helium, đã ra mắt một mạng không dây phi tập trung (DeWi) vào năm 2019 được hỗ trợ bởi các cá nhân chạy các thiết bị phần cứng liên kết với nhau trên toàn thế giới. Người khác sau đó đã tiếp theo và xây dựng các giải pháp hạ tầng khác nhau để hỗ trợ mạng di động 5G, kết nối xe hơi và thậm chí việc thu thập dữ liệu chất lượng không khí.

Nguồn gốc ra đời của DEPIN

Vào tháng 11 năm 2021, dự án Web3 IoTeX đã trở thành dự án đầu tiên đặt tên cho nền kinh tế mới nổi này, gọi là MachineFi. Messari trở thành người đầu tiên tham chiếu đến nó dưới tên DePIN vào tháng 11 năm 2022.

Token Incentivized Physical Infrastructure Networks (TIPIN) xuất hiện vào tháng 7 năm 2022. TIPIN mô tả một mạng lưới sử dụng động lực token để thúc đẩy cá nhân đóng góp vào triển khai và vận hành hạ tầng vật lý và mạng phần cứng, tạo ra một mô hình triển khai hạ tầng hiệu quả và công bằng hơn.

Sau đó, vào tháng 4 năm 2022, xuất hiện Proof of Physical Work (PoPW), mô tả cụ thể hơn về cấu trúc động lực cho phép bất kỳ ai cũng có thể đóng góp vào một tập hợp mục tiêu chia sẻ. Ví dụ, Helium cho phép người dùng đóng góp vào mạng không dây phi tập trung với các điểm nóng để kết nối thiết bị thông minh một cách an toàn, tiết kiệm chi phí và tiết kiệm năng lượng.

Hivemapper là một ví dụ khác. Nó miêu tả mình là một bản đồ phi tập trung được xây dựng bởi mọi người sử dụng camera trên ô tô được kích hoạt bởi tiền điện tử đầu tiên trên thế giới. Và DIMO, một nền tảng DePIN thuộc sở hữu của người dùng cho phép họ tối đa hóa giá trị của các thiết bị kết nối của mình, bắt đầu từ xe hơi.

Ngoài ra, HealthBlocks cung cấp một nền tảng an toàn chia sẻ và phối hợp dữ liệu sức khỏe bằng cách tận dụng công nghệ blockchain và động lực token để tạo ra một hệ thống chăm sóc sức khỏe hiệu quả hơn và tập trung vào bệnh nhân.

Vào tháng 9 năm 2022, EdgeFi xuất hiện như một biến thể của mạng lưới hạ tầng phi tập trung tập trung vào triển khai tài nguyên phần cứng gần với người dùng cuối tại biên mạng. Đơn giản, EdgeFi là một mạng lưới hạ tầng phi tập trung ưu tiên tính toán biên mạng.

Vào tháng 11 năm 2022, Messari quyết định là đến lúc đặt tên cho hạ tầng vật lý Web3 và tiến hành một cuộc thăm dò trên Twitter, trong đó người bỏ phiếu phải chọn từ PoPW, TIPIN, EdgeFi và DePIN. Họ không bao gồm MachineFi. DePIN giành chiến thắng với 31,6% số phiếu (136 phiếu).

DePIN hoạt động như thế nào?

DePIN được xây dựng dựa trên ý tưởng cơ bản về Internet vạn vật (IoT) cho phép tự động hóa quy trình bằng cách kết nối nhiều đối tượng vật lý (“mọi thứ”). Các ví dụ về IoT bao gồm tự động hóa công nghệ nhà thông minh, quản lý giao thông bằng cách kết nối các phương tiện và cải thiện chăm sóc sức khỏe thông qua các cảm biến có thể đeo được.

Để hoạt động bình thường, các mạng DePIN thường yêu cầu:

• Phần cứng – Các thành phần vật lý giúp kết nối mạng với thế giới vật lý. Ví dụ: các điểm phát sóng có thể được sử dụng cho mạng không dây và dung lượng bổ sung trên ổ cứng có thể được sử dụng cho mạng lưu trữ.

• Nhà điều hành phần cứng – Người dùng mua (hoặc cho mượn) phần cứng và được kết nối với mạng tương ứng của họ.

• Mã thông báo – Tiền điện tử dành riêng cho dự án được thanh toán cho các nhà khai thác phần cứng cho các dịch vụ của họ. Mỗi mã thông báo đi kèm với các tính năng kinh tế khác nhau dựa trên các quy tắc do dự án đặt ra.

• Người dùng cuối – Người dùng cơ sở hạ tầng được cung cấp bởi phần cứng của mạng. Ví dụ: người dùng cuối có thể là những người muốn dựa vào dự án DePIN hơn là một công ty cho tín hiệu WiFi của họ và trả tiền để nhận dịch vụ do mạng cung cấp.

Tại sao DePIN là tương lai

Đối với các doanh nhân và người sáng lập, mô hình kinh doanh này mở một con đường mới hiệu quả để tiếp cận một thị trường mà khởi nghiệp truyền thống gần như là không thể. Hãy giả sử Alice và Bob muốn ra mắt dịch vụ viễn thông mới. Nếu họ đi theo cách truyền thống, họ phải gây quỹ hàng tỷ đô la để trang trải mua sắm và triển khai hạ tầng, được tiến hành bởi một trong những công ty tập trung gia đình thống trị thị trường (chúng ta có thích những công ty đó, phải không!).

Họ cũng phải đầu tư vào không gian vật lý để chứa hạ tầng này, thuê hoặc mua bất động sản đắt đỏ. Cuối cùng, họ phải giữ một đội ngũ nhân viên để duy trì mạng lưới, xây dựng một cấu trúc công ty cứng nhắc và tập trung phục vụ thị trường hiện có (vì thêm định chế công ty hoàn toàn là những gì thế giới cần lúc này).

Bây giờ, nếu những người bạn tốt của chúng ta chọn cách DePIN, họ không cần phải lo lắng về hầu hết những điều trên. Họ có thể hiệu quả khởi động mạng lưới của mình chỉ bằng cách cho phép mọi người tham gia và xây dựng hạ tầng kỹ thuật số cho phép họ làm điều đó.

Các nhà cung cấp, cả doanh nghiệp và cá nhân, sẽ thiết lập phần cứng của riêng họ và tự chịu trách nhiệm triển khai và bảo trì. Kết quả cuối cùng ở đây không phải là một cấu trúc công ty, mà là một cộng đồng vận hành dịch vụ riêng của mình với sự sở hữu và chủ quyền, và dễ dàng điều hướng đến mọi nơi nhu cầu xuất hiện.

Còn những gì Alice và Bob có thể đặt trên hệ thống DePIN khi họ làm điều đó? Trong báo cáo gần đây về vấn đề này, Messari đã đếm được bốn lĩnh vực phụ riêng biệt trong không gian này: máy chủ (lưu trữ dữ liệu phi tập trung, tính toán, mạng nối mạng riêng ảo và nhiều hơn nữa), mạng không dây (truy cập mạng do cộng đồng cung cấp năng lượng), cảm biến (dữ liệu thời tiết và dữ liệu khác), và năng lượng (lưới điện phân tán). Điều này cho thấy ít nhất là bốn thị trường lớn sẵn sàng cho sự đổi mới và đà tăng trưởng không chỉ dừng lại ở đó.

Các nhóm đang xây dựng DePINs đã đưa khái niệm này xa hơn, vào các lĩnh vực như di động và kết nối kỹ thuật số. Nhờ sự cạnh tranh mạnh mẽ đến từ những yếu tố trên và tinh thần cộng đồng của họ, họ sẽ gây ra những tác động lớn trên các ngành công nghiệp, đẩy ra những tên tuổi truyền thống. Vì vậy, nếu bạn đang tự hỏi, có, đã đến lúc hãy hào hứng, và đúng, bạn đã sớm tham gia vào bữa tiệc (nếu bạn đang đọc điều này vào thời điểm gần đến tháng 2 năm 2023).

Dự án DePIN tiên phong là Helium

Helium là một trong những dự án DePIN tiên phong. Mục tiêu ban đầu của Helium là tạo ra một loại mạng diện rộng tiết kiệm năng lượng (LoRaWAN) cho các thiết bị IoT kết nối với nhau. Là một dịch vụ độc đáo vào thời điểm đó, Helium đã tận dụng lợi thế của người tiên phong trong lĩnh vực này và hợp tác với các dự án nhằm theo dõi thời tiết, giám sát chất lượng không khí và tích hợp GPS.

Người dùng muốn duy trì các nút Helium có thể mua (hoặc xây dựng) phần cứng gọi là hotspot có thể được cắm vào và tham gia mạng và cung cấp internet cho khu vực địa lý đó. Đổi lại, hotspot thu thập token của Helium, HNT.

Trong khi đó, bất kỳ ai muốn sử dụng các mạng được tạo ra bởi các phần cứng kết nối (ví dụ: chạy các thiết bị IoT của họ hoặc lướt web) mua các đơn vị dữ liệu (DCs) bằng việc đốt cháy HNT. Cân bằng đốt cháy và phát hành này (burn-and-mint equilibrium – BME) điều chỉnh chính sách tiền tệ của HNT.

Đến năm 2022, gần 1 triệu hotspot đã được kết nối với Helium. Cùng năm đó, dự án đã cam kết trở thành “mạng lưới của các mạng”, giúp hỗ trợ các dự án DePIN khác xây dựng các giải pháp phi tập trung cho Wi-Fi, 5G, VPN và nhiều hơn nữa.

Các dự án DePIN khác

Filecoin

Ra mắt vào năm 2020, Filecoin cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây tương tự như các tập đoàn Web2 như Google Cloud và Amazon Web Services. Tuy nhiên, thay vì được điều khiển bởi các nhà cung cấp trung tâm, Filecoin cung cấp một giải pháp lưu trữ phân散 được bảo mật bằng các động cơ kinh tế mã hóa.

Filecoin kết nối những người cần không gian để lưu trữ dữ liệu với người dùng có không gian dư thừa trên ổ cứng. Người dùng cung cấp không gian lưu trữ sẽ được trả bằng token FIL.

DIMO

Dựa trên ý tưởng rằng thông tin của bạn có thể hữu ích cho nhiều mục đích, DIMO cung cấp khả năng cho người dùng kiếm tiền từ dữ liệu xe và lưu trữ của chính họ.

Việc tải ứng dụng DIMO cho phép người dùng chia sẻ thông tin về xe của họ (như tình trạng pin, thông tin chuyến đi, v.v.) và được thưởng bằng token DIMO dựa trên Ethereum. Sau đó, các dịch vụ như thị trường ô tô đã qua sử dụng và ứng dụng chia sẻ xe có thể mua quyền truy cập vào dữ liệu này để cải thiện hoạt động của họ.

Hivemapper

Mục tiêu của Hivemapper là cung cấp bản đồ thực tế phi tập trung thông qua việc sử dụng dashcam để tái tạo các dịch vụ mà Google Street View cung cấp.

Sau khi mua một dashcam Hivemapper và lắp đặt nó trên xe của mình, người dùng lái xe (trong khoảng thời gian ban ngày) và tạo ra dữ liệu hình ảnh liên quan đến vị trí GPS có thể được tải lên mạng. Người dùng sẽ được thưởng bằng token HONEY dựa trên Solana. Những người muốn sử dụng bản đồ có thể mua các đơn vị tín dụng tương ứng với khoảng cách/khu vực đã được ghi nhận bởi mạng lưới người dùng.

Tổng hợp